Kỹ thuật trồng sa nhân tím

Sa nhân (Amounmum sp ) là một vị thuốc quý, trị các bệnh đường ruột, kém tiêu hóa và dùng làm gia vị, hương liệu. Rất được ưu chuộng trên thị thường trong nước và quốc tế…

1.    Đặc điểm hình thái

Sa nhân là loài cây thân thảo, là loài cây chịu bóng,  sống lâu năm dưới tán rừng. Thân cây làm bằng lá. Lá hình mác, không có cuống, không lông.. Rễ chùm phân bố lớp đất mặt. Hoa lưỡng tính, tỷ lệ kết quả < 30%. 

Sa nhân tím mọc dưới tán rừng

Sa nhân mọc thành khóm nhiều cây, cây nọ cách cây kia 10 cm. Sau khi trồng 2 - 3 năm, mỗi nhánh có từ 30 - 50 cây và bắt đầu có quả.

2. Kỹ thuật trồng

a) Thời vụ trồng

 Trồng vụ xuân hoặc vụ thu, chọn những ngày râm mát hoặc có mưa nhỏ. Vụ xuân vào  tháng 2 - 3.  Vụ thu vào tháng 7- 8.

b) Phương thức và mật độ trồng

- Trồng Sa nhân dưới tán rừng trồng

  Trồng Sa nhân dưới tán rừng là phương thức trồng xen với cây trồng chính như Keo, Mỡ, Xoan…) tận dụng được độ che tán của cây trồng chính để cây sa nhân phát triển.

  + Xử lý thực bì: Tiến hành phát dọn thảm tươi cây bụi, dây leo. Tiếp theo nếu độ che tán cao trên 0,7 phải tiến hành tỉa tán để hạ độ che tan xuống dưới 0,5 -0,6. Đào hố trồng theo băng dọc theo hàng cây trồng chính, cách gốc cây trồng chính từ 1 m.

  + Mật độ trồng: Tùy mật độ cây trồng chính mà mật độ trồng sa nhân khác nhau. Nhìn chung khoảng từ 6000 - 9000 cây/ha. Cự ly đào hố trồng Sa nhân là 1 x 1m/1 cây giống.

  + Chăm sóc sau trồng: Ở phương thức này, ta phải chú y duy trì độ che tán ở mức dưới 0,6 .

 - Trồng sa nhân dưới tán rừng tự nhiên:

   + Xử lý thực bì: Tiến hành chặt bỏ những cây che tán không cần thiết (cây không có giá trị và không phải là cây bảo tồn), phát dọn thảm tươi cây bụi, dây leo. Tiếp theo tiến hành tỉa tán để hạ độ che tan xuống dưới 0,5 -0,6.

   + Tùy điều kiện thực bì mà ta có thể tiến hành trồng theo băng hoặc theo đám. Nhìn trung trong rừng tự nhiên, có nhiều cây có giá trị lấy gỗ và khai thác lâm sản ngoài gỗ cần được lưu giữ nên thường dọn thực bì và trồng sa nhân theo đám. Đào hố theo kiểu so le nanh sấu và cách gốc cây trồng chính khoảng 2 - 4 m (tùy độ che tán và khả năng tỉa tán cây trồng chính).

   + Cự ly đào hố: 1 cây/ 1m²

   + Chăm sóc sau trồng: Ở phương thức này, ta phải chú y duy trì độ che tán ở mức dưới 0,6. 

- Trồng sa nhân dưới tán vườn cây ăn quả hoặc vườn tạp:

+ Xử lý thực bì: Trước khi trồng Sa nhân cũng phải chặt bỏ những cây không có ích (ở vườn tạp), tỉa bớt cμnh ở các cây ăn quả nếu có thể.

+ Cây ăn quả là cây tỉa tán hàng năm nên có thể trồng sa nhân theo hàng xen giữa các băng cây ăn quả. Trồng cách gốc cây ăn quả 1 m.

+ Mật độ trồng: khoảng 6000-9000 cây/ha. Cự ly trồng là 1 x 1 m/ 1 cây.

- Trồng Sa nhân trên đất nương dãy đã bỏ hoang đất trống:

+ Loại đất này vốn được khai phá từ rừng, sau nhiều năm trồng chè hoặc canh tác cây lương thực, đất bị xói mòn, cây trồng năng suất kém nên bỏ hoang; cỏ dại, cây bụi và cây gỗ nhỏ xâm lấn. Độ dốc dưới 30⁰  .

+ Đối với phương thức trồng thuần loại Sa nhân tím trên đất rừng sau nương rẫy phải tiến hμnh chặt phát bỏ gần như toàn bộ các cây bụi và gỗ nhỏ. Chỉ chừa lại một số cây gỗ có tán lá thoáng (tránh gió bão làm đổ) với tổng độ tμn che từ 10 - 20% (tối đa 30%). Cuốc bỏ gốc cây, lượm bớt đá, rẫy cỏ phơi khô xong đốt lấy tro.

+ Mật độ trồng: Trồng với mật độ khoảng 9500 - 9800 cây/ha. Cự ly trồng là 1 x1m  trồng 1 cây.

Chú ý: Trong trồng Sa nhân ta nên tiến hành chia lô, mỗi lô 1000 m2. Cần thiết kế các lối đi lại để vận chuyển cây giống, phân và đi lại chăm sóc thuận tiên

c) Làm đất, bón lót và trồng cây

 - Làm đất: Cuốc lật đất toàn bộ diện tích, nhằm phơi đất, diệt bớt trứng côn trùng và hạt cỏ.

 - Đào hố: Đào hố có kích thước rộng 30 x 30 x 30 cm.

- Bón lót: Bón lót 1,5 - 2kg phân chuồng hoai cho mỗi hố, dùng cuốc trộn đều phân với đất, lấp một lớp đất mỏng lên trên miệng hố.

- Trồng cây: Dùng cuốc bới lại các hố đã được bón lót khi làm đất. Đập đất cho nhỏ, trộn đều với phân lót, dùng dao sắc cắt túi bầu (nếu trồng cây bầu), đặt cây giống theo hướng thẳng đứng, mỗi hố trồng một nhánh hay một cây con, lấp đất 6-10 cm và dẫm chặt gốc. Khi trồng nếu gặp trời nắng thì phải tưới thẫm nước ngay để tránh mất nước và rễ tiếp xúc với đất được tốt.

Nguồn: sonongnghiephatinh.gov.vn